Locatie 2: Abdijroute
Heyendallaan 82 Kerkrade.
Wandel je mee?
Na het bezoeken van het schitterende Rolduc nemen we je mee in 900 jaar Rolduc. Een wandeling van Rolduc naar het centrum van Kerkrade en het verhaal en de kunst die je onderweg tegen komt.
De Abdijroute is de groene route en start bij de poort van de Abdij en eindigt in het centrum van Kerkrade. Op de rotonde is 1 kunstwerk geraliseerd en er zijn 23 stoelen verdeeld over 9 plaatsen over de hele lengte van de straat en 9 bronzen informatie-plaquettes bij iedere plaats.
Abdij route Rolduc.
In 2004 bestond abdij Rolduc 900 jaar, een reden voor de gemeente Kerkrade om de band tussen de stad en Rolduc te versterken door de aanleg van een speciaal pad. In de bestrating is het ruitpatroon van de kloostergangen aangebracht en hierin zijn op negen plekken tableaus gelegd, de historie van de abdij wordt hierin verbeeld, verlichting zorgt ‘s avonds voor een bijzondere lichtlijn. Wij nodigen je uit de route van en naar Rolduc te lopen en te proeven van de rijke historie van deze abdij. En nog mooier kom een keer terug en loop de verlichte route in de avond.
Van Abdij Rolduc – naar stadscentrum
9. Rolduc vanaf 1843
Rolduc ontwikkelt zich tot het katholiek onderwijsinstituut van Nederland en het aangrenzend deel van het buitenland – eerst gericht op de opleiding van geestelijken en later ook steeds meer als opleidingsinstituut voor middelbaar onderwijs – de opleidingen zijn in het begin alleen intern te volgen en exclusief voor jongens – vanaf 1960 wordt Rolduc steeds meer een streekschool en vanaf 1967 ook toegankelijk voor meisjes – Rolduc wordt onder leiding van Mgr. Stassen in zijn huidige staat hersteld en er worden nieuwe bestemmingen gevonden voor het complex – tegenwoordig is Rolduc een hotel en conferentieoord – op dit moment hoort Rolduc bij de honderd belangrijkste bouwkundige monumenten van Nederland
8. 1730 – 1775 bokkenrijders
de sociale en economische toestand van de regio is slecht – er ontstaan sociale spanningen en er vinden steeds meer inbraken plaats – aan de ”misdadigers” worden bovennatuurlijke krachten toegeschreven – ze verplaatsen zich op bokken – vliegend door de lucht – om op meerdere plaatsen per nacht hun slag te kunnen slaan – het gezag reageert met harde hand – veel onschuldigen worden gemarteld en/of opgehangen – het gebied wordt geconfronteerd met drie periodes van bokkenrijders en bokkenrijders[1]vervolgingen – in de burg rode is nu nog een martelkamer te bezichtigen tweede helft van de achttiende eeuw – Rolduc laat de eerste steenwegen aanleggen voor het transport van steenkool richting aken en Heerlen – de regio wordt hierdoor uit haar isolement gehaald
7. 1743 bouw van de Baalsbruggermolen eind zeventiende eeuw.
Ondanks interne protesten worden strengere statuten ingevoerd – de kloostertucht wordt hersteld – de uit de 12de eeuw daterende vervallen Rolducse watermolen aan de worm wordt vervangen door de huidige Baalsbruggermolen – Rolduc laat hier haar graan malen en verplicht al haar pachters om hetzelfde te doen – als loon voor het malen moeten de pachters 10 procent van het maalsel afstaan aan Rolduc – de zogenaamde ”tienden” – deze term kom je in diverse dorpen nog tegen in de naam ”tiendschuur” – hier werd het graan opgeslagen 1730 – 1775 bokkenrijders de sociale en economische toestand van de regio is slecht – er ontstaan sociale spanningen en er vinden steeds meer inbraken plaats – aan de ”misdadigers” worden bovennatuurlijke krachten toegeschreven – ze verplaatsen zich op bokken – vliegend door de lucht – om op meerdere plaatsen per nacht hun slag te kunnen slaan – het gezag reageert met harde hand – veel onschuldigen worden gemarteld en/of opgehangen – het gebied wordt geconfronteerd met drie periodes van bokkenrijders en bokkenrijders[1]vervolgingen – in de burg rode is nu nog een martelkamer te bezichtigen tweede helft van de achttiende eeuw – Rolduc laat de eerste steenwegen aanleggen voor het transport van steenkool richting aken en Heerlen – de regio wordt hierdoor uit haar isolement gehaald
6. 1742 mijnbouw
Rolduc begint in 1742 met mijnbouw op professionele grondslag – in tegenstelling tot de kleine particuliere ondernemingen beschikt Rolduc zowel over de financiële als de intellectuele middelen om door middel van schachten ondergrondse winning van steenkolen mogelijk te maken – tot dan toe wordt de steenkool voornamelijk in dagbouw en langs horizontale gangen gewonnen – in het Wormdal ten zuiden van Herzogenrath kwamen de steenkoollagen namelijk aan de oppervlakte – op sommige plekken hier in de regio is dat nog steeds het geval – tijdens een wandeling langs de carboonroute is dit nog altijd goed te zien
5. 1614 bouw van de klokkentoren
begin 17de eeuw – onder abt Straelen zet het voorzichtig herstel in – de kerk en aangrenzende gebouwen worden opgeknapt – onder abt Horpusch (1614 -1635) wordt de grote klokkentoren gerealiseerd – nog steeds een oriëntatiepunt voor de wijde omgeving in 1648 wordt bij het verdrag van munster de onafhankelijkheid van Nederland een feit – de abt van Rolduc zorgt ervoor dat de regio bij de zuidelijke-Spaanse-Nederlanden blijft – Spanje was vurig katholiek – vandaar
4. ….80 jaar oorlog 1568-1648
Rolduc lijdt onder de 80-jarige oorlog – de onafhankelijkheidsstrijd van Nederland tegen Spanje – de inzet is onder andere grotere religieuze vrijheid en lagere belastingen – de abdij wordt tussen 1574 en 1580 zowel door staatse als Spaanse troepen gebrandschat en geplunderd.
vanaf het midden van de zestiende eeuw krijgen de abten van Rolduc een belangrijke wereldlijke functie – ze worden voorzitter van de vertegenwoordigende staten van het land van ‘s Hertogenrade – afwisselend met de abten van val Dieu – de abten van Rolduc worden ook voorzitter van de overkoepelende staten van Limburg en de landen van Overmaas – vergelijkbaar met de huidige provinciale staten van Limburg.
3. 1140-1300 Kloosterrade (Rolduc)
Rolduc spreidt zijn vleugels steeds verder uit – geestelijken zorgen vanuit Rolduc voor de zielzorg in veertien parochies in de euregio – vooral in het aangrenzend Belgisch en Duits gebied – Rolduc groeit uit tot het geestelijk en onderwijskundig centrum van de verre omtrek – Rolduc is dan al zo belangrijk dat hertog Walram III van Limburg hier in 1226 begraven wordt veertiende t/m de zestiende eeuw – een periode van geestelijk en materieel verval – de duistere middeleeuwen – de kloostertucht verdwijnt geleidelijk – steeds meer koorheren beschikken in die tijd over privé-inkomsten en bezittingen.
2. 1154 Annales rodenses
Deze kroniek beschrijft de geschiedenis van de abdij vanaf haar ontstaan in 1104 tot 1158 – rond 1154 wordt begonnen met het schriftelijk vastleggen hiervan – de Annales rodenses behoren daarmee tot de oudste en belangrijkste tijdsdocumenten van Nederland – de titel ”Annales rodenses” werd overigens pas in het midden van de negentiende eeuw geïntroduceerd – het originele document droeg zelf geen titel – abt Nicolaas Heyendal schreef in het begin van de achttiende eeuw nog een vervolg op de Annales rodenses – hierin beschrijft hij de wetenswaardigheden van Rolduc tussen 1157 en 1700.
1. 1104 het fundament
Albertus van Antoing reist van Doornik (België) naar het oosten – hij bouwt voor zichzelf en zijn twee broers een eenvoudig onderkomen en een kapelletje op een onontgonnen stukje grond in het land van rode – op deze plek wordt later de crypte gebouwd – het fundament van het huidige Rolduc – hij krijgt deze grond van de graaf van Saffenburg – de kasteelheer van de burg rode in Herzogenrath – in tegenstelling tot wat vroeger vaak gedacht werd was Allbertus geen kluizenaar die een leven in afzondering wilde leiden – Albertus koos bewust voor de beschermende nabijheid van ‘s Hertogenrade en de aanwezigheid van stromend water van de rivier de Worm.
Uitgave door de gemeente Kerkrade. Kunstenaar abdij route Rolduc: Kanzie Tei van Neerven. Grafisch ontwerp: Kanzie ontwerpers & makers.