D’r Joep

GPS lokatie: …

Standbeeld op de Markt dat herinnert aan het mijnwerkersverleden van Kerkrade. De oorspronkelijke plaatsing dateert van 16 juni 1957. De originele naam is De Mijnwerker. De sokkel waarop het bronzen beeld staat is van hardstenen diabas. Het vervaardigen van beeld en sokkel kost 40.000 gulden. Deze kosten worden gedragen door Kerkrade en andere Limburgse gemeenten vanwaar mijnwerkers aan het werk zijn. Ook toeleveringsbedrijven leveren een bijdrage. De rijksoverheid draagt niet bij. Het beeld werd ontworpen door de in Limburg geboren beeldhouwer Wim C. van Hoorn (1908-1979) en gegoten door de bronsgieters Binder- Schmidt.

Standbeeld op de Markt dat herinnert aan het mijnwerkersverleden van Kerkrade. De oorspronkelijke plaatsing dateert van 16 juni 1957. De originele naam is De Mijnwerker. De sokkel waarop het bronzen beeld staat is van hardstenen diabas. Het vervaardigen van beeld en sokkel kost 40.000 gulden. Deze kosten worden gedragen door Kerkrade en andere Limburgse gemeenten vanwaar mijnwerkers aan het werk zijn. Ook toeleveringsbedrijven leveren een bijdrage. De rijksoverheid draagt niet bij. Het beeld werd ontworpen door de in Limburg geboren beeldhouwer Wim C. van Hoorn (1908-1979) en gegoten door de bronsgieters Binder- Schmidt.

Aanleiding
De eerste geluiden voor de realisatie van een standbeeld dateren van 1939 wanneer Jean Hermans zijn wens uitspreekt in een brief gedateerd op 4 april van dat jaar. De gedachte blijft hangen, maar niet uitgevoerd. Een ingezonden brief in een lokaal dagblad rakelt het vuur in 1954 op. Een wedstrijd wordt uitgeschreven en de winnaar daarvan is Wim van Hoorn uit Amsterdam.

Wedstrijd
De ontwerpwedstrijd wordt in eerste instantie voor iedereen open gesteld. Voor elke deelnemer is 400 gulden gereserveerd. Al snel besluit het College van Burgemeester en Wethouders dat er alleen een geselecteerd gezelschap van 4 kunstenaars mogen meedoen. Dit zijn Wim van Hoorn (de uiteindelijke winnaar), Frans Timmermans, Mari Andriessen (Haarlem) en Frans Gast (Maastricht, 1927 – 1993). De inzending van Frans Gast staat tegenwoordig bij de hoofdingang van het Gemeentehuis in Heerlen. Charles Eyck wordt ook aangeschreven maar hij wordt niet daadwerkelijk uitgenodigd deel te nemen. De kernbegrippen voor het kunstwerk zijn: licht, mijn, adel en werk. Het winnende beeld wordt gekenmerkt door: adeldom van arbeid, stoere kracht en grootsheid als mens.

Onthulling
Het beeld wordt in eerste instantie opgericht ter nagedachtenis aan de verongelukte mijnwerkers (1169 ondergronds en 286 bovengronds). Dit is ook de aanleiding voor de brief van Jean Hermans wiens vader bij de ondergrondse overledenen behoort. Door de jaren heen wordt het beeld een van de weinige, blijvende herinneringen aan de hardwerkende mijnwerker.
Bij de onthulling op 16 juni 1957 doet Mr. Dr. Houben, Gouverneur van Limburg de uitspraak: Doa sjteet d’r Joep, inne echte köaler! De onthulling van het beeld wordt opgenomen in het Polygoon Journaal van dat jaar. Het fragment is nog steeds te bekijken op de website www.beeldengeluid.nl. Bij de onthulling op deze zondag is er geen vertegenwoordiging van de Protestants Christelijke Mijnwerkersbond vanwege het feit dat zij veel waarde hechten aan het feit dat de zondag een rustdag is. Bij deze onthulling verschijnt in de Anderdaagse courant voor het Land van Rode het gedicht van Leo Herberghs:

Gij staat als een sterke man
Strak en van steen op uw stuk
Als een mijnwerker wezen kan
Trots op zijn donker geluk
Boven ons hart rijst gij uit
Edel en fier van gebaar
Goud glanst op uw zwarte huid
En uw ogen blinken klaar
Hart van ons Limburg zijt gij
Rotsvast en pal in de tijd staat gij
Van donkerte vrij gegrond
Voor de eeuwigheid

Algemeen
Dit 11.000 kilo wegend standbeeld is op 5 november 1996, 5 meter in noordelijke richting verplaatst ten behoeve van de herinrichting van de Markt. Elk jaar wordt D’r Joep met carnaval in een Clownspak gehesen. Het beeld is opgenomen in het boekwerk Kerkrade, een stad als beeldentuin.

Replica
In het najaar van 2002 komt een replica van dit standbeeld op de Markt in de handel. Van dit beeld worden kort na de verschijningsdatum al snel 2000 exemplaren verkocht. Het beeld wordt echter reeds op 15 april 2002 door Burgemeester Jos Som aangeboden aan de weduwe van Wim van Hoorn. De replica is 24 cm. hoog en gemaakt van neolith en voorzien van een bronzen beschermlaag.
In samenwerking met Gemeente Kerkrade levert steenfabriek Linssen BV bij elke partij, speciaal vormgegeven, baksteen D’r Joep een replica. In mei 2009 ontvangt zanger Jan Smit (Volendam) een partij stenen en een beeldje.

Jubileum
In 2006 wordt een comité gevormd dat de 50e verjaardag op 16 juni 2007 moet gaan vormgeven. In deze organisatie zit wethouder Terpstra, Will HE en de oud-mijnwerkers Hein Gillisen, Frans Deckers en Jan Hermans. Tijdens dit feest wordt een plaquette onthuld ter nagedachtenis aan de Kerkraadse mijngeschiedenis. ’s Middags en ’s avonds treden er enkele muziek- en dansgezelschappen op, waaronder: Muziekschool Kerkrade, Gemengd Koor Con Amore, Sobornost, Mannenkoor St. Jozef Kaalheide, Fluit- en Tamboerkorps St. Hubertus Haanrade, de spelersgroep van de L1 soap “De Hemelpaort”, Volkstoneel Kerkrade, Nouveau Visage, Toneelvereniging Frohsinn, Gemengd Koor St. Jozef Eygelshoven, Harmonie St. Jozef Kaalheide, Koninklijk Erkend Fluit- en Tamboerkorps Wilhelmina Holz, Toneelvereniging Excelsior, Diverse Carnavalsgroepen met een gezamenlijk programma, Crombacher Muzikanten, Jack Vinders.
Bij gelegenheid van dit jubileum schrijven Jo Schulteis en Paul Weelen, het lied D’r Joep kriet noeëts jries hoare. Dit lied wordt met andere Joep-liederen gezongen tijdens het feestprogramma door enkele carnavalsgroepen. In het najaar van 2007 verschijnt het nummer op een CD van Sjeef Jewikkeld.